Dünya’yı parıl parıl parlarken gösteren bu uydu imgesi, aslında büyük trajediler içeriyor
Peru Amazonlarına uydulardan bakıldığında, ormanların altınla parladığını görebilirsiniz. Işıldayan çukurlar, alçak Dünya yörüngesinden hoş görünse de, bu imaj aslında Dünya gezegenindeki konutumuzda telaş verici bir sorunu vurguluyor.
Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki bir astronot, 2020 Noel Arifesinde doğu Peru üzerinde sürüklenirken altın arama çukurlarının üstte görebileceğiniz fotoğrafını çekti. Güneş ışınlarının kusursuz bir biçimde vurduğu altın açısından güçlü çukurlar parlak bir yansımayla geri ışıldıyor.
NASA Dünya Gözlemevi tarafından açıklandığı üzere, arama çukurları, bitkisiz çamur alanlarıyla çevrili, sıkıca paketlenmiş yüzlerce su dolu havzadan oluşuyor.
Görüntünün sol tarafındaki solucan gibisi iç içe geçmiş kanallar Inambari Nehri’ni gösterirken, yasal olarak madencilikten korunan Tambopata Ulusal Muhafaza Alanı da fotoğrafın sağ üst köşesindeki bulutların çabucak altında görülüyor. Fotoğrafın kontrastı hafif bir ölçü arttırılmış olsa da, herkesin satın alabileceği bir Nikon D5 dijital fotoğraf makinesiyle çekilmiş.
Altın madenciliği, dünyadaki en büyük altıncı kıymetli metal üreticisi olan Peru’da büyük bir iş alanı. Ne yazık ki, bu madenlerin bir kısmı, mahallî çevreyi ve Amazon topluluklarını harap eden yıkıcı süreçleri içeren yasadışı madencilikten besleniyor.
Son yıllarda, Peru’nun Madre de Dios’unda, çağdaş vaktin altın hamlelerinin süreksiz kentlerin ortaya çıkmasına ve metaller için etrafın pervasızca sömürmesine yol açan büyük problemler var. Büyük çaplı bir ormansızlaşmanın yanı sıra, etraftaki ekosistemde kirli su taşkınları da yaşandı.
En büyük tasalardan biri: Cıva ve çok daha zehirli olan metil cıva
Altın madencileri kimi durumlarda, çoklukla kâfi güvenlik tedbirleri alınmadan, altın cevherlerini topraktan ve tortulardan ayırmak için cıva kullanır. Kendisi güçlü bir nörotoksin olan cıva, göletlere sızar ve daha sonra mikrobiyal süreçlerle çok zehirli bir kimyasal olan metil cıvaya dönüştürülebilir.
Bu, Peru’da ve Güney Amerika’nın öbür bölgelerinde büyüyen bir sorun haline gelmiş durumda. Amazon toplulukları, cıva zehirlenmesi ve yasadışı altın madenciliğinin çevresel tesiriyle uğraşmanın yanı sıra, topraklarını ele geçiren altın madenciliği nedeniyle şiddete de maruz kaldı.
Örneğin 1990’ların başında, bir küme madenci Brezilya’nın Haximú köyüne girdi ve biri bebek olmak üzere 16 Yanomami insanını katletti. Çok daha yakın olan 2020’de ise, kuzey Brezilya’da altın madencileriyle bir çatışmanın akabinde iki Yanomami beşerinin öldürüldüğü bildirildi.
2023 itibariyle, Brezilya’nın yeni hükümeti Amazon yağmur ormanlarında yasa dışı altın madenciliğini durdurmak için birtakım adımlar attı, lakin Güney Amerika’nın bu değerli sorunu devam ediyor.
