Dünden bugüne taşınabilir işlemci tarihi – 1

Bugün hayatımızın merkezinde yer alan taşınabilir işlemciler, çok uzun ve meşakkatli bir yollardan bugünlere geldi. Yıllarca masaüstü işlemcilerin ekonomik büyüklüğü altında ezilen taşınabilir işlemciler, bugün ise işlemci dünyasının vazgeçilmezleri ortasında. Pekala lakin 1971 yılında Silikon Vadisi‘nde başlayan ve masaüstü işlemcilerle tıpkı kaynağa dayanan bu kıssa nasıl başladı?

Taşınabilir işlemci için birinci adımı Intel attı

Taşınabilir işlemciler ile günümüz masaüstü işlemciler aslında birbirinden epey farklı. Lakin iki işlemci tipi de seyahatine birebir kaynaktan, hesap makineleri için geliştirilen mikro işlemcilerden başladı. Intel, 1969 yılında geliştirmeye başladığı ve 1971 yılında nihayete eren 4004 işlemcisi ile dünyanın birinci mikro işlemcisini üretti.

Busicon 141-PF hesap makinesi ve birinci mikro işlemci Intel 4004

Bu 16 pinli, 4 bit üzerinde çalışan işlemcinin suratı ise yalnızca 740 KHz‘di. Bugün için epeyce zayıf olan bu işlemci Japon Busicon hesap makineleri için geliştirdi. Hesap makineleri ile başlayan seyahat, Intel için bilgisayar dünyasına uzanmaya başladı. Aslında Busicon 141-PF isimli model, görselde de göründüğü üzere bildiğimiz hesap makinelerinden değil. Çok daha karmaşık hesaplamalar için kullanılan bu aygıtlar bir nevi bilgisayar fonksiyonu görüyordu.

Aslında bu ihtilalin oluşmasını sağlayan ise 1959 yılında tam manasıyla ortaya çıkan 1968 yılında ise silikon tabanlı hale gelen entegre devre teknolojisiydi. Silikon tabanlı çip teknolojisi ve tüm süreci tek bir çipte bir ortaya getiren bu teknoloji, entegre devreyle başlayan yeni bir elektronik ihtilalin de birinci adımıydı. Öbür tarafta ise bilhassa karmaşık süreçler için kullanılan hesap makineleri vardı.

Intel’in silikon işlemci adımı sonrası hesap makineleri için işlemci üretmeye başlayan bir çok ABD merkezli teşebbüs ortaya çıktı. Bunlardan tahminen de en değerlisi bir periyot taşınabilir işlemci dünyasına da adım atan Texas Instruments firmasıydı. Hayli esaslı olan firma bugün bile işlemci, mikro denetleyici, yarı iletken ve entegre devre üretiyor kıymetli patentlere sahip. Bu manada Texas Instruments, taşınabilir işlemci tarihi açısından da kıymetli firmalardan biri haline geldi.

Hesap makineleri ile başlayan seyahat ve birinci akıllı telefon

Çoğumuz için birinci akıllı telefon iPhone 2G olsa da, teknoloji dünyasında bir çok prensip imza atan IBM, Simon ile birinci adımı 1993 yılında attı. Lakin birinci bilgisayarı da geliştiren IBM, akıllı telefon ihtilalini başlatamadı. Buna rağmen Simon, taşınabilir işlemcilerin tahminen de yeni bir dünyaya adım atmasını sağlayan teşebbüslerden biri.

Günümüzün akıllı telefonlarının atası olarak kabul edilen Simon, tıpkı vakitte avuç içi bilgisayarların da birinci örneklerinden biriydi. İşte cinsinin birinci örneği akıllı telefon, işlemci ünitesi barındıran da birinci cep telefonu oldu.

IBM Simon, taşınabilir işlemci ünitesi ile birinci ortaya çıkan akıllı telefon modeli

IBM Simon, NEC V20 taşınabilir işlemcisine sahipti. Bugünün kaidelerine nazaran epeyce ilkel olan bu ünite 16 MHz suratında 16 bit bilgi genişliğine sahip ve Intel 8080 serisi işlemcilerle uyumlu bir yapıdaydı. IBM Simon projesi başarılı olmasa da birinci dokunmatik ekranlı ve arama özelliği olan aygıt olma özelliğine sahipti. Telefonun kendi işlemcisinin ve kolay de olsa bir işletim sistemi ile gelmesi de kıymetli artılarından biriydi. Simon sonrası hem Nokia hem de Ericsson akıllı telefon gibisi, fizikî klavyeli modellerini tanıtmaya başladı. Lakin o devirde taşınabilir işlemciler şimdi emekleme dönemindeydi.

Bu devir cep telefonları ile PDA yani avuç içi bilgisayarların birinci kere harmanladığı aygıtların ortaya çıkmasını sağladı. Hatta bugün akıllı telefon işlemcileri ile isminden kelam ettiren Qualcomm, 1999 yılında birinci PDA tabanlı akıllı telefonu pdQ ile karşımıza çıktı. Fakat firma bu atılımla istediği ilgiyi yakalayamadı. Akıllı telefon kısmını Kyocera’ya satan firma, yeni bir alana yatırım yapmaya başlayacaktı. Qualcomm, bu yeni yatırımı ile dünden bugüne taşınabilir işlemci tarihi için en değerli firmalar ortasına girdi.