Dünya İnsanlardan Umudu Kesti, Artık Mikroplara Güveniyor!
Bilim insanları, dünyanın kirlilik meselesinin bir sonucu olarak, dünyadaki mikropların plastik yemeye başladığını keşfetti. İsveç’teki Chalmers Teknoloji Üniversitesi’ndeki bilim insanları, Microbial Ecology mecmuasında yer alan raporda, plastiği bozabilen mikrobiyal enzimlerin sayısının arttığını ve bunun artan plastik kirliliği düzeyleri ile direkt bağlı olduğunu söylüyor. Öbür bir deyişle, plastik kirliliğinden daha fazla etkilenen bölgelerin topraklarında ve denizlerinde daha fazla plastik yiyen mikrop var üzere görünüyor.
Çalışma muharrirlerinin savına nazaran bu durum, güçlü bir biçimde mikrobiyal ömrün global ölçekte plastik kirlilikle başa çıkmak için evrilmekte olduğunu ima ediyor.
Çalışmanın başyazarı Jan Zrimec “Şu anda, bu plastik parçalayıcı enzimler hakkında çok az şey biliniyor ve çok sayıda farklı mikrop ve çevresel habitatta bu kadar çok ölçüde bulmayı beklemiyorduk. Bu, sorunun ölçeğini nitekim gösteren şaşırtan bir keşif” diyor.
Araştırmacılar, bu bulgulara ulaşmak için bilhassa plastik parçalayıcı enzimleri kodlayan genleri arayan, dünya çapında 236 pozisyondan alınan örneklerde mikrobiyal DNA hakkındaki bilgileri tahlil ettiler. Toplamda, okyanus mikrobiyomunda 12.000 ve toprakta 18.000 olmak üzere 30.000 enzim buldular ve bu enzimler 10 farklı plastiği parçalama potansiyeline sahip.
Chalmers’ta Sistem Biyolojisi alanında çalışma muharriri Doçent Aleksej Zelezniak‘ın eklediği üzere “Modellerimizi kullanarak, global mikrobiyomun plastik parçalayıcı potansiyelinin çevresel plastik kirliliği ölçümleriyle güçlü bir formda bağlı olduğu gerçeğini destekleyen çok sayıda ispat bulduk – etrafın, üzerine uyguladığımız baskılara nasıl reaksiyon verdiğinin değerli bir göstergesi.“
Her yıl dünya okyanuslarına yaklaşık 8 milyon ton plastik akıyor. Plastiklerin seri üretimi 20. yüzyılın ikinci yarısında gerçek manada başladı, lakin bu insan üretimi gereç yalnızca birkaç on yıl içinde doğal etrafta yaygın hale geldi. Antarktika buzundan Mariana Çukuru’nun derinliklerine kadar, artık Dünya’da plastik kirliliğinden etkilenmeyen doğal bir ortam yok denecek kadar az.
Plastiğin en cazip özelliklerinden biri esnekliği, fakat bu özellik, tıpkı vakitte bozulmadan evvel etrafta uzun mühlet kalması manasına gelir. Örneğin plastik bir pipetin ayrışması 200 yıl kadar sürebiliyor.
Var olan sorunun ölçeğine karşın, bu son projenin araştırmacıları, çalışmalarının potansiyel olarak bu global kirlilik sıkıntısının ele alınmasına yardımcı olmak için yeni geri dönüşüm süreçlerine yönelik enzimleri keşfetmek ve uyarlamak için kullanılabileceğine inanıyor.
Zelezniak’in belirttiğine nazaran “Bir sonraki adım, özelliklerini ve ulaşabilecekleri plastik bozulma oranını yakından araştırmak için laboratuvardaki en umut verici enzim adaylarını test etmek olacaktır. Buradan, belli polimer çeşitleri için hedeflenen bozunma fonksiyonlarına sahip mikrobiyal topluluklar oluşturabilirsiniz”.
