Dünyanın Çatısı Everest Dağı’ndan Çok Makûs Bir Haber Geldi!
Dünyanın en yüksek irtifadaki hava istasyonu telaş verici bir eğilimi ortaya çıkardı: İnsan kaynaklı iklim değişikliği, dünyanın en yüksek dağı olan Everest Dağı’ndaki buzulları eritiyor.
2019’da National Geographic ve Rolex sponsorluğundaki bir keşif seyahatinde iklim bilimcilerinden oluşan bir takım, dağın tepeye çıkışından çabucak evvel bulunan Güney Col Buzulu‘nun kritik ölçümlerini aldı. Takım, şartları izlemek için South Col’da bir meteoroloji istasyonu kurdu ve ayrıyeten dünyanın çatısındaki iklim değişikliğinin tesirlerini pahalandırmak için en yüksek buzuldan yaklaşık on metre uzunluğunda bir buz çekirdeği çıkardı.
Araştırma, 3 Şubat tarihinde Nature Climate and Atmospheric Science mecmuasında yayınlandı.
Maine Üniversitesi’nde bir buzulbilimci ve keşif çalışmasının önderi olan Paul Mayewski, basın açıklamasında, “Bu, 2019 NGS/Rolex Everest Dağı Keşfimiz tarafından ortaya atılan, gezegendeki en yüksek buzulların insan kaynaklı iklim değişikliğinden etkilenip etkilenmediğine yönelik büyük sorulardan birini yanıtlıyor” dedi. Mayewski şöyle devam etti: “Yanıt net bir evet ve 1990’ların sonlarından beri çok önemli [etkiler görülüyor].“
Buzul, son birkaç on yılda hafif kar yığınından daha ağır buza dönüştü ve bu da güneşten daha fazla radyasyon emmesine sebep oldu. Daha fazla ısı, buzulun incelmesine sebep olan daha fazla erime ve süblimleşme (katı suyun su buharına dönüşme süreci) manasına geliyor.
Araştırmacılar, 25 yılda yaklaşık 50 metrelik bir incelme meydana geldiğini söylüyorlar. Bu da buzulun biriktiğinden 80 kat daha süratli inceldiği manasına geliyor. 1990’lardan bu yana yaklaşık 2.000 yıllık buz birikimi kayboldu ve mevcut incelme suratına bağlı olarak, Everest’in buzulları her yıl onlarca yıllık birikmiş buzu kaybetmeye başlayabilir.
Takım, daha güçlü rüzgarların ve bağıl nemdeki düşüşün de erimede rol oynadığını, lakin buzul kütlesi kaybının birçoklarından yükselen hava sıcaklıklarının sorumlu olduğunu belirtiyor. Üç yıl evvel, Everest üzerinde çalışan keşif operatörleri, azalan kar ve buz örtüsünün, tırmanışta ölen dağcıların cesetlerini açığa çıkardığını da kaydetti.
Araştırmacılar ayrıyeten buzulların çok süratli kaybolduğunu ve bunun önümüzdeki on yıllarda keşif gezicilerinin dağa tırmanma formunu değiştireceğine de dikkat çekiyorlar. Buzulun karı erimeye devam ettikçe, altındaki sarp ana kaya açığa çıkacak ve bu da dağın doruğuna çıkmayı çok daha güç hale getirebilir; farklı donanım ve bilgiye muhtaçlık duyulmasına sebep olabilir.
Bölgedeki yaklaşık 1 milyar insan, Himalaya sıradağlarındaki buzullardan gelen tatlı su eriyiğine güveniyor. Buzul erimesi şu anda artıyor olsa da, süratle tükenmesi gelecekte bu mevzuda da sorun yaratabilir ve bölgenin suya erişimi için potansiyel bir tehdit oluşturabilir.
Ayrıyeten 2019 keşfi sırasında Everest üzerindeki insan tesirleri hakkında diğer bir bulgu daha bulundu. Bilim insanlarının uzak ve bozulmamış olarak kabul ettiği bir alanda polyester ve naylon da dahil olmak üzere mikroplastikler keşfedildi. Bu mikroplastiklerin muhtemelen giysilerden ve tırmanma iplerinden kaynaklandığı düşünülüyor…
