Geçtiğimiz 31 yıl içerisinde kullanılan Hubble Uzay Teleskobu, her ne kadar büyük keşiflere imza atmış olsa da son birkaç yıl içerisinde çeşitli aksaklıklar yaşamaya başladı. Teleskobun ömrü yavaş bir halde sona ererken ESA (Avrupa Uzay Ajansı) ve CSA (Kanada Uzay Ajansı) paydaşlığıyla NASA tarafından geliştirilen James Webb Uzay Teleskobu (JWST),Humbble’ın yerini almaya hazırlanıyor.
Optimist kestirimler Hubble’ın önümüzdeki on yılın sonuna kadar vazifesine devam edebileceğini öne sürse de, yaklaşık 20 yılı aşkın bir müddettir geliştirilen ve geliştirilmesinde 14 ülke ve 300’den fazla üniversitenin katkıda bulunduğu James Webb Uzay Teleskobu, 25 Aralık 2021 Türkiye saati ile 15.20’de Avrupa Uzay Üssü’nden Ariane 5 roketiyle uzaya fırlatıldı.
James Webb Uzay Teleskobu neden değerli?
10 milyar dolara mal olan, 10.000‘den fazla çalışanın misyon aldığı ve 7.2 ton yükündeki yeni teleskop, NASA tarafından yörüngeye yerleştirilen en büyük teleskop olma niteliği taşıyor. Bununla birlikte 13 milyar ışık yılına kadar en uzak yıldızları görüntülemek ve kâfi ışığı toplamak için 6,5 metre boyutlarında 18 altın kaplama altıgen modülden oluşan birincil ayna dizisine konut sahipliği yapıyor.
Küçük bir kıyaslama yapıldığında bu aynaların Hubble’dan iki kat, Spitzer Teleskop’undan ise 60 kat daha büyük olduğunu söyleyebiliriz.
Kızılötesi görüş ile cihana ışık tutacak
Kamera tarafında Orta Kızılötesi Enstrüman (MIRI), Yakın Kızılötesi Kamera (NIRCam), Yakın Kızılötesi Spektrograf (NIRSPEC), Yakın Kızılötesi Görüntüleyici ve Yarıksız Spektrograf/İnce Yönlendirme (NIRISS/FGS) aygıtlarına mesken sahipliği yapan JWST, epeyce hassas olan bu aygıtları korumak ve kızılötesi emisyonları en aza indirmek için büyük bir misyon üstlenecek. Bununla birlikte sensörlerden üçü -233 dereceye, MIRI ise -266 dereceye kadar soğutulacak.
Yörüngeye yerini aldıktan sonra JWST, helyum tabanlı bir soğutma sistemi kullanarak MIRI sensörünü optimum çalışma sıcaklığına indirmek için haftalar harcayacak. Sahip olduğu donanım ile 28,5 mikrona kadar dalga uzunluklarını gözlemleme yeteneğine sahip James Webb Uzay Teleskobu, çok uzak galaksiler üzere kızılötesi parlak objelere odaklanarak ötegezegenlerin güç istikrarını, kara delikleri ve çok daha fazlasını inceleyecek.
Yüksek çözünürlükte imajlar sağlayacak
Morötesi spektrumlar ile görüş sağlayan Hubble’a kıyasla yeni teleskop, kainatı yüksek çözünürlük ve netlikle kızılötesi görüntüleyecek. Bununla birlikte yıldızlararası gaz ve toz bulutlarının ortasından geçebilen kızılötesi dalgalar, gizlenmiş objelerin görüntülenmesini kolaylaştıracak.
JWST’nin son derece düşük sıcaklıklara gereksinim duyduğunu düşünürsek, teleskobun kamera kadrosunu güneş ışığından uzak tutmanın epey ehemmiyet arz ettiğini söyleyebiliriz. Bu kameraların gölge altında ve soğuk kalmasını sağlamak için NASA mühendisleri tarafından, alüminyum kaplı Kapton poliimid sinemadan yapılmış beş katmanlı bir güneşlik geliştirildi.
21.1 m x 14.1 m x 0,001 inç ölçülerinde ve uçurtma formundaki bu güneş kalkanı, uzay teleskobu tarafından emilen ısının boşluklara yayılarak her alt katmana daha az ısı ulaşmasını sağlayacak.
Yörünge seyahati başladı
Sahip olduğu kızılötesi sensörler ile günlük olarak toplanan 458 gigabit datayı NASA’nın Derin Uzay Ağı’na yönlendirecek yeni teleskop, bu dataların daha sonra Maryland, Baltimore’daki Uzay Teleskobu Bilim Enstitüsü‘ne iletilmesini ve büyük anstronomi topluluğuna paylaşılmasını sağlayacak.
Dünya’dan yaklaşık olarak 930.000 mil (1,5 milyon kilometre) uzaklıkta bulunan bir yörüngeye gerçek yola çıkan JWST, seyahatini 30 günde tamamlayacak. Bununla birlikte L2 yörüngesine ulaştığında yeni teleskop, Big Bang sonrası en eski yıldızlardan gelen ışığı aramak, galaksilerin oluşumunu ve gelişimini incelemek, yıldızların ve gezegen sistemlerinin evrimini incelemek ve ömrün kökenlerini araştırmayı içeren 4 nokta vazifesine başlayacak.
James Webb Uzay Teleskobu’nun kat ettiği yol hakkında daha fazla bilgi almak isteyen kullanıcılar, tüm ayrıntılara canlı olarak buradan ulaşabilirler.
