Kozmosun keşfi: James Webb Uzay Teleskobu nedir?
25 Aralık günü Türkiye saatiyle 15:20’de insanoğlunun en büyük projelerinden birisi başlatıldı. James Webb Uzay Teleskobu, uzun süren çalışmaların akabinde fırlatıldı. NASA, Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ve Kanada Uzay Ajansı’nın (CSA) memleketler arası iştirakiyle yıllar süren çalışmalar sonucunda üretilen teleskop, kainatın keşfi için aracılık edecek.
James Webb Uzay Teleskobu Nedir?
Cihan ile ilgili birçok gizemi çözeceği düşünülen James Webb Uzay Teleskobu projesi, NASA önderliğinde olsa da 15 farklı ülkenin iştirakiyle gerçekleşti. İsmini Apollo programının sorumlu müdürü James E. Webb‘den aldı. Planlanması 1989’lara dayansa da gerçekleştirilme kısmı 2004’te gerçekleşti. Akabinde 25 Aralık 2021’de fırlatıldı. Pekala James Webb Uzay Teleskobu neden bu kadar değerli? Neleri değiştirebilir?
Projenin misyonu nedir? neler vadediyor?
Birçok bilim insanına nazaran fırlatma günü, cihanın değiştiği gün olarak anılıyor. James Webb Uzay Teleskobu, öteki bir telaffuzla vakitte seyahat yapacak. Şu ana kadar cihan hakkında bildiğimiz tüm bilgilerin kaynağı olan Hubble Teleskobu‘ndan yaklaşık 100 kat güçlü olan Webb, menzil olarak 13,5 milyar yıl ötesini görebilecek. Büyük patlamanın yakın tarihine tanıklık edilmesi manasına geliyor. Hubble ile 200 binden fazla galaksinin keşfedildiğini düşünürsek James Webb, bize kozmosun saklı bilgilerini yakalamamıza imkan sağlayacak. Tahminen de karanlık hususun ne olduğunu ya da çok uzak evrenlerdeki ömür izlerini keşfedebileceğiz.
James Webb Uzay Teleskobu’nun yapısı
James Webb Uzay Teleskobu, 18 hegzagonal ayna ile 6.5 metre çapına sahip dev bir göz halinde üretildi. Bu aynalar teleskobun ışığı, yani kızılötesini yakalamasını sağlıyor. Alt kısmında güneşten korunması için bulunan basketbol alanı büyüklüğünde 5 büyük katman mevcut. Bu koruyucular epey ince olup teleskobun çalışmasına imkan sağlayan mutlak sıfır(-273,15 derece) sıcaklığına yakın bir ortam sağlayacak. Ayrıntılandırmak gerekirse, en dıştaki kalmanın maruz kalacağı sıcaklık santigrat cinsinden 110 derece iken teleskobun bulunduğu katmanda sıcaklık eksi 267 dereceleri bulacak.
Bu sıcaklıkta çalışmasının iki nedeni bulunuyor. Birinci olarak kozmostaki en uzak ışıkları algılayabilmesi için mutlak sıfıra yakın çalışması gerekiyor. Ayrıyeten o kadar hassas bir mekaniğe sahip olduğu için kendi sıcaklığı elde edilen kızılötesi datalarda yanılgılara neden olabiliyor. James Webb Uzay Teleskobu, kızılötesi ışınları algılayabiliyor. Bunun avantajı ise çok uzak galaksiler, mesafenler arttıkça kızılötesine hakikat kayıyor. Webb teleskobunun bu özelliği sayesinde milyarlarca yıl öncesindeki galaksilere seyahat daha da kolaylaşıyor.
James Webb’in Hubble Teleskobu ile karşılaştırılması
Webb Teleskobu’nun ne kadar büyük bir proje olduğunu anlamak için Hubble ile karşılaştırmak faydalı olacak. Dünya’nın cihan hakkında bildiği tüm bilgilerin mimarı olan Hubble, Dünya’dan sadece 500 kilometre uzaklıkta bulunuyor. Webb ise Dünya’dan 1 buçuk milyon kilometre ileride ikinci Lagrange noktasına konumlanacak.
L2: Lanrange 2 noktası
James Webb ne vakit bilgi göndermeye başlayacak?
25 Aralık 15:20’de Fransız Guyanası’ndaki Avrupa Uzay Limanı’ndaki fırlatma üssünden Ariane 5 roketi ile fırlatılan teleskop, 27 dakika süren yörüngeye oturma seyahatinin akabinde problemsiz bir halde Lagrange-2 noktasına hakikat harekete geçti. 29 gün sonra yörüngeye oturacak teleskobun bu mühletten sonra aylar süren nanometrik ayarlamaları olacak. Problemsiz gitmesi halinde 6 ay sonra birinci bilgileri göndermeye başlayacak.
